100 lat od założenia szkoły w Wojewódkach. Cz. 1

Geneza powstania szkoły w Wojewódkach - 01.09

Rok 1916 był ważnym rokiem dla świata, w marcu w Kościuchnówce (niedaleko Maniewicz na Wołyniu) założona zostaje "Drużyna Sportowa Legia" - dziś Legia Warszawa. 7 marca w Monachium powstało przedsiębiorstwo motoryzacyjne BMW, 20 marca Albert Einstein opublikował ogólną teorię względności, 5 listopada w Warszawie i w Lublinie generał-gubernatorzy ogłosili manifest cesarzy Austrii i Niemiec o utworzeniu Królestwa Polskiego, tzw. Akt 5 listopada, 25 grudnia Car Mikołaj II w specjalnym rozkazie do armii i floty zapowiedział utworzenie "wolnej Polski z wszystkich trzech jej rozdzielonych terytoriów". Z dala od tych wydarzeń we wrześniu 1916 r. rozpoczęła funkcjonowanie szkoła elementarna, ludowa w Wojewódkach Górnych.

W tym roku mija 100 lat od założenia powszechnej szkoły ludowej w Wojewódkach Górnych. Warto prześledzić genezę powstania szkoły w Wojewódkach.

Po upadku powstania styczniowego (1863 - 1864) nastąpiła gwałtowna rusyfikacja szkolnictwa na wszystkich szczeblach kształcenia. W latach 1872-1873 wprowadzono naukę czytania i pisania w języku rosyjskim a język polski stał się językiem nadobowiązkowym. Od roku 1885 wszystkich przedmiotów w szkołach, z wyjątkiem języka polskiego i religii uczono już po rosyjsku. Wprowadzano ograniczenia, co do liczby dzieci z jednego domu, jaka może uczyć się w szkole.

Rząd carski ciężar utrzymania szkół stopniowo przerzucał na mieszkańców. Utrzymanie szkoły zależało od stanu majątkowego miejscowej ludności, co potęgowało niechęć do szkoły. Wszystko to powodowało, że liczba dzieci uczęszczających do szkół ciągle się zmniejszała oraz pojawiały się trudności w otwieraniu nowych szkół.

Sytuacja zmieniła się dopiero w 1915 r., kiedy to 24 sierpnia utworzono Cesarsko-Niemieckie Generalne Gubernatorstwo Warszawskie. Władze okupacyjne Niemcy i Austro-Węgry), chcąc wkupić się w łaski Polaków, zezwoliły jesienią na reaktywację polskiego szkolnictwa. Potwierdzeniem tych deklaracji było wydanie 1 grudnia 1915 r. rozporządzenia o organizacji szkolnictwa. (st. dz. r. 20 Nr 60 z d. 24 VIII 1915 o. m. o. d. 30 VIII 1915). W dokumencie tym opisano m.in. zasady zakładania nowych szkół. Dokument ten dotyczył także Wojewódek i całego powiatu sokołowskiego w guberni siedleckiej od 15 lutego 1916 r., kiedy to powiększono Generalne Gubernatorstwo Warszawskie. Dzięki tym przepisom w Wojewódkach Górnych mogła zacząć działać szkoła powszechna.

Kolejne części artykułu na temat szkoły w Wojewódkach już niebawem. Cześć 2 już w czwartek 8 września.

Poniżej części artykułu:

Cześć 1 - Geneza powstania szkoły w Wojewódkach - 01.09

Cześć 2 - Historia szkoły do końca II Wojny Światowej - 08.09

Cześć 3 - Historia szkoły po II Wojnie Światowej, do ferii 1971 - 15.09

Część 4 - Historia szkoły od 1971 - 22.09

Część 5 - Kierownicy i dyrektorzy szkoły - 29.09

Część 6 - Nauczyciele i pracownicy szkoły - 20.10

Część 7 - Uczniowie - 29.10

Część 8 - Kultura i rozrywka w szkole do 1960 r. – 44 lata - 02.02

Część 9 - Kultura i rozrywka w szkole od 1960 do 1991 r. – 31 lat - 11.03