1. (3-1,2) Miejscem, na którym znajdował się najstarszy krzyż w Wojewódkach Górnych, według źródeł (mapy z 1850) jest teren dzisiejszego cmentarzyka przy dawnej drodze krajowej Siedlce – Sokołów Podlaski. Cmentarzyk ten znajduje się częściowo na działce prywatnej nr 145 oraz na działce gminnej, nr 139/3, w obrębie drogi.
   
   Miejsce pochówku w Wojewódkach Górnych żołnierzy Wojska Polskiego poległych w czasie wojny polsko – bolszewickiej w 1920 r., nazywane jest cmentarzykiem, zagródkami, mogiłkami. Jest ono największą dumą mieszkańców naszej miejscowości, o którą dba i troszczy się wiele osób. W czasie świąt państwowych władze gminy oraz mieszkańcy składają w tym miejscu kwiaty. Na maszcie przy cmentarzyku przez cały rok zawieszona jest flaga narodowa.
   1. (przed 1839) Na terenie cmentarzyka umieszczony był duży drewniany krzyż. Jak widać na poniższym fragmencie mapy znajdował się on tutaj już przed 1839 rokiem. Być może ustawiony został w tym miejscu po powstaniu listopadowym, które rozpoczęło się w 1830 roku.
      
      

      Fragment mapy z 1839 r.

      
      Prawdopodobnie kolejne pokolenia mieszkańców Wojewódek dbały o to miejsce, wymieniając krzyż.
      
      (1920) Niemal pewne jest, że nowy krzyż w tym miejscu ustawiony został po wojnie polsko – bolszewickiej w 1920. Wówczas pod Wojewódkami rozegrała się jedna z bitew tej wojny.
      
      W nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 r. w walkach z wojskami rosyjskimi zginęli żołnierze wojska polskiego z 2 Pułku Strzelców Podhalańskich 21 Dywizji Piechoty, ze starszym sierżantem Henrykiem Pilchem na czele. Po bitwie w mogile tej pochowanych zostało co najmniej 16 żołnierzy – w tym 9 znanych z imienia i nazwiska. Starszy sierżant Henryk Pilch pośmiertnie uhonorowany został najwyższym państwowym odznaczeniem wojskowym - srebrnym krzyżem orderu wojennego "Virtuti Militari" V klasy.
      
      Więcej na temat wydarzeń z 1920 r. już niebawem w osobnym artykule. Na razie można obejrzeć film z odsłonięcia wyremontowanego pomnika i poświęcenia nowego krzyża przed 95 rocznicą Bitwy pod Wojewódkami - KLIK. Można również zapoznać się z fotorelacją przy postępach prac renowacyjnych. - KLIK.
      
      Kilka dni wcześniej - 6 sierpnia 1920 r., również w okolicach Wojewódek Górnych śmierć poniosło dwóch żołnierzy 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej 15 Dywizji Piechoty.
      
      Krzyż w tym miejscu odnawiany był w latach 60-70-tych przez ówczesnego sołtysa Wojewódek Górnych, pana Witolda Wierzbickiego wraz z mieszkańcami. Był wówczas już bardzo zniszczony przez warunki atmosferyczne. Wówczas wkopano w ziemię betonową stopę, do której został on przymocowany. Zapobiegło to dalszemu niszczeniu krzyża, ponieważ został podniesiony około 50 cm nad ziemię. Tak zabezpieczony przetrwał kolejne lata, aż do 2015 r., kiedy to władze gminy pozyskały środki unijne na renowację całego cmentarzyka. Wówczas stary krzyż, zgodnie z procedurami kościelnymi, został spalony. Na jego miejsce postawiono nowy dębowy krzyż, który został zamocowany na dwóch stalowych stopach. Podczas uroczystości poświęcenia pól – 10 maja 2015 r. - został poświęcony przez ks. prałata Andrzeja Krupę – proboszcza parafii konkatedralnej Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Sokołowie Podlaskim.
       
   2. (w 1928) Kolejny krzyż na terenie cmentarzyka postawiono w 1928 roku. Umieszczony został w kamieniu, na którym wyryto napis: „POLEGŁYM OBROŃCOM OJCZYZNY MŁODZIEŻ SZKÓŁ CZERWONKI, PRZEŹDZIATKI, ROZBITEGO KAMIENIA, KOWIES, NOWEJ WSI, KSIĘŻOPOLA I WOJEWÓDEK W DZIESIĘCIOLECIE NIEPODLEGŁOŚCI POLSKI 1918-1928”. Napis ten przeniesiony został na płytę, która została przymocowana do kamienia. Zabieg ten pozwoli na zachowanie tego tekstu przez wiele lat.
      
      Krzyż zamontowany w kamieniu oraz sam kamień podczas renowacji został oczyszczony i pomalowany.
      
      Przed kamieniem, przy okazji renowacji, wylany został pomnik, na którym ułożono płytę z wyrytymi nazwiskami i stopniami (wojskowymi) pochowanych w tym miejscu żołnierzy Wojska Polskiego.
       
   3. (po 2001) Oprócz tego, na terenie cmentarzyka znajduje się także nagrobek, umieszczony w tym miejscu po 2001 roku. Postawiony został około 60 lat po pochowaniu tutaj 2 mieszkańców Wojewódek Górnych – Hipolita Dmowskiego i Aleksandra Wierzbickiego, którzy zostali zabici przez Niemców w 1944 r. na terenie wsi.
      
      Kilkukrotnie zmieniało się także ogrodzenie tego terenu.
      
      Najstarsze zachowane na fotografii ogrodzenie to grube drewniane słupki i sztachety. Widoczne jest na fotografiach pochądzących z Muzeum Regionalnego w Siedlcach.
      
      Następnie w tym miejscu znajdowało się drewniane ogrodzenie w biało-czerwonym kolorze, wykonane przez jednego z mieszkańców. Uwiecznione zostało na fotografii przez Cezarego Ostasa, która znajduje się w książce pt. "Bojownikom o niepodległość. Cześć!".
      
      Kolejna wymiana ogrodzenia nastąpiła około 2004 r., kiedy krewna jednego z pochowanych tu  mieszkańców ufundowała podmurówkę i metalowe ogrodzenie.
      
      To samo ogrodzenie pozostało po renowacji z 2015 r. Prace renowacyjne w 2015 r. trwały od końca lutego do maja.
      
      
      
      
       
2. (1-3) Kolejnym miejscem, gdzie znajdował się drugi w kolejności z najstarszych krzyży jest działka nr 342, przy skrzyżowaniu drogi w kierunku Wojewódek Dolnych i dziś już drogi polnej w kierunku Przywózk, która w dawnych latach była główną drogą do siedziby gminy Kudelczyn w Przywózkach.
   
   Krzyż był drewniany i jak wspominają mieszkańcy przewrócił się po II Wojnie Światowej ze starości i przez kilka lat w tym miejscu nie było żadnego krzyża. Po wojnie, nieco bliżej skrzyżowania dróg, z inicjatywy jednej z rodzin z Wojewódek Górnych postawiony został nowy krzyż. Rodzina ta przekazała materiały (cegły) na jego odbudowę. Wylano solidną betonową podmurówkę, na której wymurowano cokół. Środek zalano betonem i osadzono w nim metalowy krzyż ze zdobieniami. Opiekowało się nim wielu mieszkańców malując go co kilka lat i ozdabiając na różne uroczystości. Po latach ceglany cokół popękał.
   
   Z inicjatywy mieszkańców postanowiono odnowić krzyż. W sobotę 23 kwietnia 2016 r. dwóch mieszkańców rozebrało stary cokół, natomiast odnowy krzyża dokonała jedna z rodzin. Krzyż został oczyszczony i pomalowany przez mieszkańców naszej miejscowości. W dniu 28 kwietnia 2016 r. wymurowano nowy cokół z materiałów przekazanych przez jedną z rodzin. Obecny cokół jest nieznacznie wyższy od poprzedniego. Składa się z 13 warstw po 4 cegły, w poprzednim było 11 warstw po 6 cegieł. W piątek 29 kwietnia 2016 r. na cokole przymocowano daszek, w którym umieszczono krzyż. Wokół niego ułożono cztery krawężniki a między nimi wyłożono agrowłókninę i wysypano białymi kamieniami.
   
   Krzyż w tym miejscu zaznaczony jest na mapie z 1911 roku. Był to trzeci odnowiony krzyż w 2016 roku.
   

3. (1-4) Następnym miejscem, gdzie znajdował się trzeci w kolejności z najstarszych krzyży jest działka nr 216/1, przy skrzyżowaniu drogi polnej do Błonia Dużego i drogi polnej w kierunku lasu. Krzyż ten również widnieje na mapie z 1911 roku, jak poprzedni.
   
   Był on najprawdopodobniej również drewniany. Następnie w tym miejscu, przy drodze do Błonia, ustawiono metalowy krzyż, a później wybudowano murek. W tej chwili krzyż pomalowano na niebiesko i opiekują  się nim mieszkańcy naszej miejscowości.
   
   
   
   
    
4. (1-5) Kolejnym miejscem, na którym znajdował się czwarty w kolejności najstarszy krzyż są działki nr 93/2, 94/2, 95/2, dziś na posesji należącej do jednej z rodzin naszej wsi. Ze wspomnień mieszkańców oraz na starych fotografiach widać, że w tym miejscu znajdował się dawniej drewniany krzyż ustawiony na łące.
   
   Znajdował się on po lewej stronie dzisiejszego wjazdu na powyższą posesję. W drugiej połowie lat 70-tych został postawiony nowy, metalowy krzyż, zastępując poprzedni. Krzyż ten stał na miejscu wcześniejszego drewnianego do 1995 r., kiedy to został przeniesiony na drugą stronę wjazdu na posesję. Na krzyżu tym widnieje napis: „JEZU UFAM W TWOJE MIŁOSIERDZIE”, a także umieszczona jest niewielka kapliczka z figurką Matki Boskiej. Przy krzyżu tym znajduje się jedna ze stacji podczas poświęcenia pól.
   
   
   
   
    
5. (1-6) Następnym miejscem, na którym znajdował się piąty w kolejności najstarszy krzyż jest działka nr 139/3 przy zamkniętym odcinku dawnej drogi krajowej oraz częściowo na działce nr 315. Był wykonany z drewna, został ścięty przez wojska rosyjskie pod koniec II Wojny Światowej w czasie frontu. Po około 20-30 latach, ponownie został postawiony nowy krzyż, tym razem metalowy. Został postawiony w latach 60-70 – tych XX w. przez dwóch mieszkańców Wojewódek Górnych.
   
   Z tym krzyżem związana jest pewna historia. Po postawieniu go, do Wojewódek przyjechał milicjant, który prowadził dochodzenie w sprawie postawienia owego krzyża. Pytał o to także pana Mariana Jańczuka, mieszkańca naszej wsi, który miał odpowiedzieć, że "widział jak Aniołowie nieśli ten krzyż z nieba". Mieszkańcy nie wydali budowniczych. -   Historię tą potwierdziło kilku mieszkańców.  
   
   Krzyż ten w kwietniu 2016 r. został odnowiony – oczyszczono go wraz z metalowym ogrodzeniem i pomalowano na biało. Pod krzyżem wyłożono agrowłókninę i wysypano białe kamienie. Przez pewien czas przy krzyżu tym znajdowała się jedna ze stacji podczas poświęcenia pól. Był to drugi krzyż odnowiony w 2016 roku.
   
   
   
   
    
6. (1-7) Kolejnym miejscem, na którym znajdował się szósty w kolejności najstarszy krzyż jest działka gminna nr 139/3, przy skrzyżowaniu drogi do Dziegietni i dawnej drogi krajowej do Sokołowa. Jest on metalowy ze ściętymi pod skosem ramionami. Znajdują się na nim napisy w kolorze białym. Na poziomym ramieniu znajduje się napis (na lewym) „JEZU”, (na prawym) „UFAM”. Na pionowym ramieniu górnym znajduje się napis „TOBIE”. Metalowe okucia na krzyżu są w kolorze białym. Otoczony jest drewnianym płotkiem w ciemnobrązowym kolorze. Pod krzyżem ułożona jest płyta, a dojście wyłożone jest kostką. Wcześniej w tym miejscu stał krzyż drewniany.
   
   Przy krzyżu tym znajduje się jedna ze stacji podczas poświęcenia pól.
   
   
   
   
    
7. (1-8) Siódmym najstarszym krzyżem i jedynym, który przetrwał do dziś jest ten nieopodal zbiornika wodnego (basenu), przy dawnej drodze krajowej, około 120 m od ostatnich zabudowań mieszkalnych. Znajduje się on na działce nr 127/1. Na nim umieszczony jest napis – na ramionach poziomych (na lewym) „JEZUSIE”, (na prawym) „SYNU”, na ramionach pionowych (na górnym) „BOGA”, (na dolnym) „ZMIŁUJ SIĘ NAD NAMI”. Pod napisem na dolnym ramieniu znajduje się data: 18 VI 1932.
   
   Teren pod krzyżem od kilku już lat jest utwardzony wylewką betonową, w której jest on osadzony oraz otoczony niewielkim metalowym płotkiem, w kolorze ciemnobrązowym.
   
   10 maja 2016 r. krzyż ten został odnowiony z wykorzystaniem specjalnego podnośnika. Materiały na jego odmalowanie przeznaczyła pani, która opiekuje się tym krzyżem. Był to 5 odnowiony krzyż w 2016 roku. Jest to ostatni z krzyży postawionych przed wojną.
   
   
   
   
    
8. (1-9) W czasie wojny lub po jej zakończeniu pomiędzy zabudowaniami na działce nr 233 znajdował się krzyż, przy dawnym drewnianym domu państwa Witkorii i Juliana Dmowskich. Krzyż ten był metalowy z metalowymi okuciami. Trudno jest ustalić datę umieszczenia krzyża w tym miejscu. Prawdopdobnie było to po śmierci Hipolita Dmowskiego - rozstrzelanego przez Niemców, pochowanego w kwaterze wojskowej w Wojewódkach w 1944 r. Być może rodzina chciała w ten sposób upamiętnić jego osobę.
   
   Krzyżem tym opiekuje się jedna z rodzin. W maju 2016 r. stary wymieniono na nowy, wymurowano także cokół, w którym osadzono nowy krzyż. W czasie poświęcenia pól 15 maja 2016 r. został on poświęcony przez ks. prałata Andrzeja Krupę.
   
   
   
   
    
9. (1-10) Pierwszy krzyż postawiony po II Wojnie Światowej znajduje się na działce nr 214/1. Środki na jego wykonanie przeznaczyli pan Ludwik Saczuk i pan Józef Wierzbicki. Został on wykonany na początku lat 70-tych przez jednego z mieszkańców Wojewódek Górnych w miejsce drewianego krzyża, który jak przypomina sobie jedna z mieszkanek, był już mocno zniszczny.
   
   W 2016 r. krzyż metalowy został oczyszczony i odmalowany przez naszych mieszkańców. Na nowo umieszczono także na nim napis na pionowych ramionach „BOŻE BŁOGOSŁAW”. Poprawiono i pomalowano ogrodzenie wokół niego. Pod krzyżem ułożono agrowłókninę i wysypano biały kamień.
   Znajduje się on pod opieką osób mieszkających w pobliżu. Przy krzyżu znajduje się jedna ze stacji podczas poświęcenia pól. Było to pierwszy krzyż, który odnowiono w 2016 roku.
   
   
   
   
    
10. (1-11) Najpóźniej postawionym (czyli najmłodszym) krzyżem w naszej miejscowości jest tzw. krzyż pielgrzymkowy, który znajduje się na działce polnej nr 102/2. Wykonany został przez jednego z mieszkańców Wojewódek Górnych, po tym jak na okolicznych łąkach odbywał się poczęstunek dla pielgrzymów z diecezji siedleckiej zdąrzających do Częstochowy na Jasną Górę. Do 1994 r. Wojewódki Górne należały do diecezji siedleckiej. Przed pielgrzymką w 1993 r. krzyż został umieszczony w dzisiejszym miejscu i podczas odpoczynku grupy pielgrzymkowej poświęcony przez ówczesnego proboszcza parafii Niepokalanego Serca NMP ks. Jana Sobechowicza.
    
    Krzyż wykonany jest z metalu otoczony metalowym ogrodzeniem w kształcie kwadratu, w korze białym. 10 maja 2016 r. został odmalowany. Był to 4 odnowiony krzyż w 2016 roku.
    
    
    

Dodaj komentarz